Những kiến thức bạn cần biết về HTML, CSS, Javascript

Ba công cụ này đã và đang thống trị phát triển web. Mọi thư viện hoặc công cụ dường như đều tập trung vào HTML, CSS và JS. Vì vậy, nếu bạn muốn trở thành nhà phát triển web, bạn cần phải học tốt chúng.

Trong bài viết này, cùng TechWorks tìm hiểu những điều cơ bản về HTML, CSS và JavaScript, cách chúng tạo nên Web và chức năng riêng của chúng.

Tổng quan về HTML, CSS, Javascript

Phát triển front-end là quá trình tạo ra các phần của trang web hoặc ứng dụng mà người dùng có thể nhìn thấy và tương tác trực tiếp.

Quá trình này bao gồm việc thiết kế và phát triển bố cục, các yếu tố trực quan, và các tính năng tương tác mà người dùng nhìn thấy và sử dụng khi họ truy cập một trang web hoặc sử dụng một ứng dụng web.

Các nhà phát triển front-end (tên gọi của những người thực hiện công việc này) sử dụng kết hợp nhiều ngôn ngữ lập trình, công cụ và công nghệ để xây dựng giao diện người dùng và trải nghiệm người dùng.

Ba ngôn ngữ lập trình chính được sử dụng là:

• HTML (Hypertext Markup Language): Được dùng để cấu trúc nội dung và tạo ra các thành phần cơ bản của trang web.
• CSS (Cascading Style Sheets): Được sử dụng để định dạng cách hiển thị của nội dung HTML, bao gồm màu sắc, phông chữ, bố cục và thiết kế phản hồi cho các kích thước màn hình khác nhau.
• JavaScript: Được sử dụng để thêm tính tương tác, hành vi động và các chức năng phía người dùng cho các trang web, chẳng hạn như kiểm tra biểu mẫu, hiệu ứng hoạt họa, và cập nhật theo thời gian thực.

Ngôn ngữ lập trình nào được sử dụng trên các trang web?

Khi bạn truy cập một trang web, bạn sẽ thấy sự kết hợp của văn bản, hình ảnh, video và các yếu tố tương tác.

Các thành phần này được tạo ra bằng ngôn ngữ front-end. HTML, CSS và JavaScript là ba ngôn ngữ chính được sử dụng để xây dựng giao diện của một trang web.

Ngôn ngữ lập trình được sử dụng để làm gì?

Ngôn ngữ lập trình là nền tảng của phát triển web. Dựa vào chúng, các nhà phát triển giao tiếp với máy tính, chính các ngôn ngữ này hướng dẫn họ thực hiện các tác vụ cụ thể.

Trong phát triển front-end, HTML được sử dụng để cấu trúc nội dung, CSS được sử dụng để định dạng nội dung và JavaScript được sử dụng để thêm tính tương tác và chức năng cho trang web.

HTML là gì?

HTML là viết tắt của Hyper Text Markup Language (Ngôn ngữ Đánh dấu Siêu văn bản).

Đây là một trong những khối xây dựng cơ bản của web. HTML, hay "Ngôn ngữ Đánh dấu Siêu văn bản" (HyperText Markup Language), đã tồn tại từ khoảng năm 1993, khi nó được nhà vật lý Tim Berners-Lee tạo ra. Hiện tại, nó đã phát triển đến thế hệ thứ năm, HTML5.

HTML không phải là một ngôn ngữ lập trình, mà là một "ngôn ngữ đánh dấu." Nó sử dụng cú pháp các thẻ (tags) để thay đổi cách hiển thị văn bản, chẳng hạn như định dạng văn bản hoặc xác định vị trí hình ảnh trên trang.

Bạn có thể hiểu HTML như là ngôn ngữ dùng để tạo ra các hướng dẫn chi tiết về kiểu dáng, định dạng, cấu trúc và cách bố trí của một trang web trước khi nó được "in" (hiển thị cho bạn).

Tuy nhiên, trong bối cảnh phát triển web, chúng ta có thể thay từ "in" bằng từ "kết xuất" (render) để chính xác hơn.

HTML giúp bạn cấu trúc trang web thành các thành phần như đoạn văn, phần, tiêu đề, thanh điều hướng, và nhiều yếu tố khác.

Đoạn mã HTML chứa một số phần tử web như:

• Tiêu đề cấp 1: h1
• Tiêu đề cấp 2: h2
• Tiêu đề cấp 3: h3
• Một đoạn văn: p
• Danh sách không thứ tự với các dấu chấm đầu dòng: ul li
• Một nút đầu vào: input
• Và toàn bộ phần nội dung chính của trang: body

Điều tuyệt vời là HTML tương đối dễ học. Đây là một nền tảng tuyệt vời cho những người chưa có kinh nghiệm về lập trình để bắt đầu học các khái niệm cơ bản về mã hóa.

HTML và tầm quan trọng của nó trong phát triển Front-End

HTML đóng vai trò cốt lõi trong bất kỳ trang web nào. Nó cung cấp cấu trúc và ý nghĩa ngữ nghĩa cho nội dung trên các trang web.

HTML chịu trách nhiệm tổ chức các tiêu đề, đoạn văn bản, danh sách, hình ảnh, liên kết và các phần tử khác.

Nếu thiếu ngôn ngữ đánh dấu này, một trang web sẽ trông như một mớ hỗn độn của văn bản và hình ảnh chưa được định dạng.
 

Hiểu cấu trúc cơ bản của HTML

HTML tuân theo cấu trúc phân cấp gọi là Mô hình Đối tượng Tài liệu (DOM).

DOM tổ chức các phần tử theo cấu trúc cây, với phần tử gốc là thẻ <html>.

Bên trong thẻ <html>, bạn sẽ tìm thấy các thẻ <head> và <body>.

Thẻ <head>chứa thông tin siêu dữ liệu về trang web, chẳng hạn như tiêu đề và liên kết đến các bảng định kiểu bên ngoài, trong khi <body>thẻ chứa nội dung thực tế mà người dùng có thể nhìn thấy.

Thẻ HTML: Hiểu cách sử dụng của chúng

HTML được cấu tạo từ nhiều thẻ khác nhau, xác định mục đích và cấu trúc của các phần tử khác nhau trên một trang web.

Chẳng hạn, thẻ <h1> được sử dụng cho tiêu đề; thẻ <p> được sử dụng cho đoạn văn; và thẻ <img> được sử dụng cho hình ảnh.

Mỗi thẻ phục vụ một mục đích cụ thể và có thể được tùy chỉnh bằng các thuộc tính.

Hiểu biết về các thẻ HTML khác nhau là điều cần thiết để tạo ra các trang web có cấu trúc tốt và dễ tiếp cận.

CSS là gì?

CSS hay “Cascading Style Sheets” làm việc cùng với HTML để tạo nên định dạng cho các trang web. CSS hoạt động trên nền tảng của trang được xây dựng bằng HTML. Nó cũng giúp điều chỉnh các trang web để tương thích với các định dạng khác nhau, tối ưu hóa cho máy tính để bàn hoặc thiết bị di động. Tiêu chuẩn mới nhất là CSS3, tức là nó đã ở thế hệ thứ ba.

Hãy tưởng tượng nếu con người chỉ được tạo ra với bộ xương và xương trần - trông sẽ thế nào? Không đẹp chút nào nếu bạn hỏi tôi. Vậy CSS giống như da, tóc và ngoại hình chung của chúng ta.

CSS là yếu tố mang lại cho các trang web vẻ ngoài tinh tế và chuyên nghiệp. Nó cũng cho phép thêm các yếu tố tương tác như màu nền, tiêu đề, hình dạng, đồ họa, và nhiều yếu tố khác làm cho trang web và ứng dụng web trở nên hấp dẫn hơn đối với người xem.

Bạn cũng có thể sử dụng CSS để sắp xếp các phần tử bằng cách định vị chúng ở các vị trí xác định trên trang của bạn.

Để truy cập các phần tử này, bạn cần “chọn” chúng. Bạn có thể chọn một hoặc nhiều phần tử web và chỉ định cách bạn muốn chúng hiển thị hoặc định vị ra sao.

Các quy tắc điều khiển quá trình này được gọi là các bộ chọn CSS (CSS selectors).

Với CSS, bạn có thể đặt màu sắc và nền cho các phần tử, cũng như kiểu chữ, lề, khoảng cách, đệm và rất nhiều thuộc tính khác.

Giới thiệu về CSS và vai trò của nó trong phát triển Front-End

CSS là ngôn ngữ được sử dụng để định dạng các thành phần trên trang web.

Nó quyết định cách trình bày nội dung, bao gồm các yếu tố như màu sắc, phông chữ, bố cục và hiệu ứng hoạt hình.

CSS cho phép bạn tạo ra các thiết kế hấp dẫn về mặt thị giác và linh hoạt. Trang web của bạn sẽ trở nên cuốn hút và thân thiện hơn với người dùng nhờ CSS.

Học cú pháp và bộ chọn CSS

CSS tuân theo cú pháp đơn giản, bao gồm một bộ chọn và khối khai báo.

Bộ chọn nhắm tới phần tử HTML mà bạn muốn định dạng, và khối khai báo chứa các thuộc tính và giá trị xác định kiểu.

Ví dụ, để thay đổi màu nền của tất cả các đoạn văn trên trang web, bạn sẽ sử dụng bộ chọn p và thiết lập thuộc tính background-color theo giá trị mong muốn của bạn.

Tạo kiểu cho các phần tử HTML bằng CSS

Cascading Style Sheets (CSS) cung cấp nhiều tùy chọn định dạng để biến đổi giao diện của các phần tử HTML.

Bạn có thể thay đổi phông chữ, kích thước và màu sắc, điều chỉnh lề và khoảng cách, tạo đường viền và bóng, thậm chí thêm hiệu ứng hoạt hình và chuyển tiếp.

Bằng cách thành thạo CSS, bạn có thể mang lại sự ấn tượng cho các thiết kế của mình và tạo ra những trang web ấn tượng về mặt thị giác.

JavaScript là gì?

JavaScript, thường được viết tắt là JS, là một ngôn ngữ lập trình front-end khác và là một trong những công nghệ cốt lõi của World Wide Web, cùng với HTML và CSS. Tính đến năm 2022, 98% các trang web sử dụng JavaScript ở phía client để xử lý hành vi của trang web, thường kết hợp với các thư viện bên thứ ba như JQuery. Trong khi HTML và CSS được sử dụng để kiểm soát việc trình bày, định dạng và bố cục, thì JavaScript được dùng để kiểm soát hành vi của các phần tử web khác nhau.

Nên học HTML, CSS, Javascript theo thứ tự nào?

Việc học HTML và CSS trước khi học JavaScript là rất quan trọng, vì HTML và CSS là các công nghệ nền tảng để xây dựng trang web và ứng dụng. HTML xác định cấu trúc nội dung, CSS quyết định kiểu dáng và bố cục, và JavaScript làm cho nội dung trở nên tương tác; do đó, học theo thứ tự này là hợp lý nhất. JavaScript kết hợp các kỹ năng lập trình quan trọng như lập trình hướng đối tượng, lập trình hàm và lập trình mệnh lệnh. Các nhà phát triển mới bắt đầu có thể áp dụng những kỹ năng này cho bất kỳ ngôn ngữ mới nào mà họ muốn học, chẳng hạn như Python và C#.

Việc hiểu cách lập trình bằng JavaScript là điều cần thiết để có được bất kỳ công việc phát triển web nào. JavaScript phức tạp hơn cả HTML và CSS. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là nó quá khó để nắm bắt. Cả các chuyên gia và những người phát triển nghiệp dư đều sử dụng mã JavaScript để tạo ra các trang web chuyên nghiệp.

JavaScript là gì và tại sao nó lại quan trọng trong phát triển front-end?

JavaScript là một ngôn ngữ lập trình mạnh mẽ, giúp thêm tính tương tác và chức năng động cho các trang web.

Trong khi HTML và CSS xử lý cấu trúc và trình bày, JavaScript cho phép bạn tạo ra các phần tử tương tác, thực hiện các phép tính, xác thực biểu mẫu và lấy dữ liệu từ máy chủ.

Đây là ngôn ngữ mang lại sự sống động cho các trang web tĩnh.

Giới thiệu cú pháp và biến trong JavaScript

Cú pháp của JavaScript tương tự với các ngôn ngữ lập trình khác, làm cho việc học trở nên tương đối dễ dàng.

Bạn có thể khai báo biến để lưu trữ dữ liệu, thực hiện các phép toán, thao tác với chuỗi ký tự và kiểm soát luồng mã của bạn bằng các điều kiện và vòng lặp.

JavaScript cũng cung cấp nhiều hàm và phương thức tích hợp sẵn, cho phép bạn thao tác các phần tử HTML và phản hồi các hành động của người dùng.

Thêm tính tương tác với JavaScript

Một trong những khía cạnh thú vị nhất của phát triển front-end là việc thêm tính tương tác vào các trang web bằng JavaScript.

Với JavaScript, bạn có thể tạo các biểu mẫu tương tác để xác thực đầu vào của người dùng, xây dựng các thanh trượt và băng chuyền, triển khai tính năng kéo-thả, thậm chí phát triển trò chơi.

JavaScript mang đến cho bạn khả năng tạo ra trải nghiệm người dùng động, giúp thu hút và làm hài lòng khách truy cập trang web.

Tôi có thể làm những công việc gì khi học HTML, CSS và Javascript?

Việc nắm vững HTML, CSS và JavaScript sẽ mở ra cho bạn rất nhiều cơ hội nghề nghiệp trong lĩnh vực phát triển web. Dưới đây là một số công việc phổ biến mà bạn có thể theo đuổi:

Lập trình viên web Full Stack

Một lập trình viên web Full Stack có khả năng phát triển cả tính năng phía client và giao diện, cũng như phần mềm máy chủ phía back-end. Để làm được điều này, bạn cần nắm vững các khối xây dựng cơ bản của HTML và CSS, sau đó lập trình trình duyệt bằng JavaScript.

Khi đã có kinh nghiệm làm việc với HTML/CSS/JavaScript, bạn sẽ phù hợp với nhiều vị trí phát triển web cấp đầu vào và có nền tảng để tiến sâu vào các công nghệ máy chủ và cơ sở dữ liệu. Khi bạn hiểu rõ cách hoạt động của trình duyệt, máy chủ và hệ thống cơ sở dữ liệu cũng như mối quan hệ giữa chúng, bạn sẽ tiến gần hơn đến việc trở thành một lập trình viên web Full Stack. Trở thành lập trình viên Full Stack là nền tảng để bạn nổi bật với khả năng cạnh tranh và được săn đón bởi nhiều công ty hàng đầu ở mọi khu vực địa lý.

Lập trình viên Full Stack được săn đón trong tất cả các lĩnh vực, chẳng hạn như khoa học đời sống, dịch vụ tài chính, quốc phòng, học thuật và nhiều lĩnh vực khác. Có cả các vị trí cấp đầu vào và những vị trí có trách nhiệm cao hơn yêu cầu hiểu biết sâu sắc hơn về tất cả các chủ đề này.

Lập trình viên Front End

Tất cả các trang web, API và ứng dụng web đều sử dụng các thành phần HTML, CSS và JS để hoạt động. Các lập trình viên Front End hiện có nhu cầu cao vì các doanh nghiệp phụ thuộc vào web đang phát triển không ngừng. Vì xu hướng thiết kế luôn thay đổi, nên luôn có nhu cầu đối với lập trình viên để thực hiện công việc phía sau để cập nhật trải nghiệm người dùng theo các xu hướng thiết kế hiện đại.

Nhà thiết kế web

Là một nhà thiết kế web, bạn sẽ làm việc chặt chẽ với khách hàng hoặc đồng nghiệp để thiết kế các trang web vừa chức năng vừa hấp dẫn về mặt thị giác. Bạn sẽ không chỉ làm công việc lập trình phía sau với HTML/CSS/JavaScript, mà còn sử dụng màu sắc, hình dạng và phông chữ để làm cho trang web nổi bật đối với khách hàng.

Các thuật ngữ phổ biến trong thiết kế web mà bạn sẽ quen thuộc là thiết kế UX và UI. Vậy sự khác biệt giữa UX và UI là gì? UX là viết tắt của “thiết kế trải nghiệm người dùng”, trong khi UI là viết tắt của “thiết kế giao diện người dùng”. Cả hai yếu tố đều rất quan trọng đối với một sản phẩm và thường làm việc cùng nhau. Mặc dù mối quan hệ chuyên môn giữa chúng rất gần gũi, nhưng các vai trò này lại khác nhau, và có thể đề cập đến các khía cạnh rất khác nhau trong quá trình phát triển sản phẩm ở các giai đoạn khác nhau. 

Nhà thiết kế UX

Nhà thiết kế trải nghiệm người dùng tập trung vào hiệu quả của sản phẩm. Như tên gọi, nhà thiết kế UX sẽ xây dựng các giải pháp thiết kế cấu trúc hợp lý hóa toàn bộ trải nghiệm của khách hàng từ đầu đến cuối.

Nhà thiết kế giao diện người dùng

Nhà thiết kế giao diện người dùng (UI) tập trung vào việc làm cho sản phẩm trở nên hấp dẫn về mặt thẩm mỹ. Điều này bao gồm tất cả các yếu tố thị giác cho phép người dùng tương tác với sản phẩm – bố cục, kiểu chữ, bảng màu, nút bấm, hiệu ứng hoạt hình và hình ảnh tạo nên sản phẩm hoặc ứng dụng.

Do vai trò bổ trợ trong phát triển web, các kỹ năng và công nghệ thiết kế UI và UX thường chồng chéo lẫn nhau. Khi bạn có kiến thức về cả hai lĩnh vực, điều này giúp quá trình thiết kế trở nên gắn kết và minh bạch hơn, dẫn đến sản phẩm cuối cùng tốt hơn và dễ sử dụng hơn.

Nhà thiết kế web tự do

Nếu bạn là một lập trình viên Full Stack, có kỹ năng HTML, CSS và JavaScript, thì việc tìm kiếm các cơ hội làm việc tự do sẽ dễ dàng hơn so với việc gắn bó với một nhà tuyển dụng duy nhất. Đây là một lợi thế lớn đối với nhiều người làm tự do trong các ngành khác nhau, vì họ thường có thể tận hưởng sự linh hoạt khi làm việc từ xa.

Điểm bất lợi duy nhất có thể là sự không ổn định. Nếu một công việc kết thúc, bạn có thể phải đợi một thời gian trước khi tìm được công việc tự do khác. Tuy nhiên, hiện nay có rất nhiều nền tảng trực tuyến như Upwork, Fiverr, Freelancer, và nhiều nền tảng khác, với vô số nhà tuyển dụng và chủ doanh nghiệp nhỏ luôn cần các nhà thiết kế web có kỹ năng.

Hãy chắc chắn đăng tải tất cả các chứng chỉ, kinh nghiệm và danh mục dự án của bạn lên các hồ sơ tìm kiếm việc làm khác nhau, để giúp bạn tìm kiếm các công việc phù hợp nhanh hơn!

Làm thế nào để tôi học HTML/CSS/JavaScript hiệu quả?

Cả HTML và CSS đều là những ngôn ngữ dễ tiếp cận. Trong nhiều thập kỷ, mọi người đã tự học HTML, mặc dù để đạt được trình độ chuyên nghiệp sâu hơn thì cần phải tham gia các khóa học, dù là trực tuyến hay tại các chương trình đào tạo trực tiếp.

Có rất nhiều khoá học khác nhau có sẵn trực tuyến để học HTML, CSS và JavaScript cơ bản. Microsoft, W3Schools, Skilltrans và nhiều nguồn khác cung cấp tài liệu học tập tuyệt vời, dễ hiểu, giúp bạn làm quen với chủ đề này và bắt đầu tạo một số trang web mẫu.

Tuy nhiên, để có lợi thế cạnh tranh, bạn nên theo đuổi một bằng cấp về phát triển phần mềm hoặc lĩnh vực liên quan. Trong quá trình học, bạn sẽ được học và tiếp cận với nhiều ngôn ngữ khác nhau, bao gồm cả HTML/CSS/JavaScript. Việc có một tấm bằng có thể là yếu tố quan trọng giúp bạn tìm được công việc mơ ước trong các lĩnh vực như phân tích dữ liệu, an ninh mạng và thiết kế web.

Kết luận

HTML, CSS và JavaScript là bộ ba quyền năng giúp chúng ta biến những ý tưởng thành hiện thực trên web. HTML là nền tảng, CSS là lớp áo, và JavaScript là linh hồn. Với sự kết hợp hoàn hảo này, bạn có thể tạo ra những trang web đẹp mắt, tương tác và đáp ứng mọi nhu cầu của người dùng. Hãy bắt đầu hành trình khám phá thế giới lập trình web ngay hôm nay! "Code là ngôn ngữ của tương lai, hãy học để tạo ra những điều tuyệt vời." - Steve Jobs.