Lập trình viên là gì? Mẹo phỏng vấn vị trí lập trình viên

Lập trình viên là gì?

Lập trình viên (tiếng anh là programmer hoặc developer) là người sử dụng các ngôn ngữ lập trình để tạo ra các sản phẩm phần mềm, ứng dụng, trang web, game, hệ điều hành,... Họ là những người chuyên gia về công nghệ thông tin, có khả năng tư duy logic, sáng tạo và giải quyết vấn đề.

Công việc của lập trình viên bao gồm các nhiệm vụ sau:

• Nghiên cứu và phát triển các ngôn ngữ lập trình mới.
• Thiết kế và xây dựng các chương trình, ứng dụng, trang web.
• Kiểm tra và sửa lỗi cho các sản phẩm phần mềm.
• Bảo trì và nâng cấp các sản phẩm phần mềm.
• Và những nhiệm vụ khác liên quan đến lập trình, kiểm thử, bảo trì và nâng cấp sản phẩm.

Chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết hơn từng công việc này sẽ làm những gì và vì sao lập trình viên cần phải làm những công việc này sau. Trước đó, hãy đi đến phân loại các loại lập trình viên phổ biến tại Việt Nam.

Phân loại lập trình viên phổ biến tại Việt Nam

Có bao nhiêu loại lập trình viên? Không có một câu trả lời chính xác cho câu hỏi này, vì có nhiều cách khác nhau để phân loại lập trình viên. Tuy nhiên, một cách phổ biến là phân loại dựa trên loại phần mềm mà họ phát triển. Theo cách này, có thể phân loại lập trình viên thành các loại sau:

• Front-end developer là những lập trình viên chịu trách nhiệm phát triển giao diện người dùng (UI) của phần mềm. Họ sử dụng các ngôn ngữ lập trình như HTML, CSS và JavaScript để tạo ra các trang web, ứng dụng web và ứng dụng di động.
• Back-end developer là những lập trình viên chịu trách nhiệm phát triển phần mềm phía máy chủ. Họ sử dụng các ngôn ngữ lập trình như Java, Python, C++ và PHP để tạo ra các API, cơ sở dữ liệu và các dịch vụ khác.
• Full-stack developer là những lập trình viên có thể làm việc cả Front-end và Back-end. Họ có thể phát triển toàn bộ một ứng dụng từ đầu đến cuối project.

Ngoài ra, còn có một số loại lập trình viên khác được phân loại theo lĩnh vực hoặc công nghệ cụ thể. Ví dụ:

• Web developer là những lập trình viên chuyên phát triển web trên các nền tảng như WordPress và Magento.
• Mobile developer là những lập trình viên chuyên phát triển ứng dụng di động cho iOS và Android.
• Game developer là những lập trình viên chuyên phát triển trò chơi trên cả PC, Console và Mobile.
• Data scientist là những lập trình viên sử dụng dữ liệu để giải quyết các vấn đề kinh doanh.
• Machine learning engineer là những lập trình viên phát triển các mô hình học máy.

Cuối cùng, cũng có thể phân loại lập trình viên theo cấp độ kinh nghiệm của họ. Ví dụ:

• Junior developer là những lập trình viên mới bắt đầu sự nghiệp, vị trí của họ thường là intern hoặc fresher.
• Mid-level developer là những lập trình viên có kinh nghiệm từ 2 đến 5 năm.
• Senior developer là những lập trình viên có kinh nghiệm từ 5 năm trở lên.

Nhiệm vụ của một lập trình viên là gì?

Nhiệm vụ của một lập trình viên là tạo ra những sản phẩm được yêu cầu bởi khách hàng hoặc công ty. Họ phải hiểu rõ yêu cầu của khách hàng và đưa ra giải pháp phù hợp để tạo ra sản phẩm đó. Một lập trình viên cũng phải đảm bảo rằng sản phẩm của họ có tính ổn định, an toàn và có khả năng mở rộng khi cần thiết.

Cụ thể, nhiệm vụ của lập trình viên bao gồm các công việc sau:

• Nghiên cứu và phân tích yêu cầu của khách hàng hoặc công ty. Lập trình viên cần hiểu rõ các yêu cầu của khách hàng hoặc công ty để đưa ra giải pháp phù hợp, việc này thường có BA (Business Analyst) đứng ra để làm trung gian giữa lập trình viên và khách hàng tuy nhiên có được kỹ năng phân tích yêu cầu của khách hàng sẽ có lợi thế hơn.
• Thiết kế và xây dựng sản phẩm. Lập trình viên sử dụng các ngôn ngữ lập trình để viết mã code tạo ra sản phẩm, những ngôn ngữ cơ bản nhất để tạo khung cho sản phẩm là HTML và CSS, để tạo ra tương tác và nhiều ứng dụng hơn thì lập trình viên phải thông thạo các ngôn ngữ script như Javascript, PHP, etc.
• Kiểm tra và sửa lỗi. Lập trình viên cần kiểm tra sản phẩm để đảm bảo sản phẩm hoạt động chính xác và không có lỗi. Ở những dự án lớn thì Tester sẽ đảm nhận công việc kiểm tra lỗi, tuy nhiên lập trình viên cũng cần có khả năng kiểm tra lỗi.
• Bảo trì và nâng cấp sản phẩm. Lập trình viên cần bảo trì và nâng cấp sản phẩm để đảm bảo sản phẩm luôn hoạt động ổn định và đáp ứng nhu cầu của khách hàng.

Ngoài nhiệm vụ chính là tạo ra các sản phẩm phần mềm, lập trình viên còn tham gia vào các nhiệm vụ khác liên quan đến lập trình, kiểm thử, bảo trì sản phẩm số, như:

• Nghiên cứu và phát triển các công nghệ mới. 
• Tư vấn và hỗ trợ khách hàng. 
• Giảng dạy và đào tạo.

Những kỹ năng cần có ở một lập trình viên

Để thực hiện tốt các nhiệm vụ này, lập trình viên cần có các kỹ năng sau:

Kỹ năng lập trình

Kỹ năng lập trình là kỹ năng quan trọng nhất của lập trình viên. Bạn cần học các ngôn ngữ lập trình phổ biến như Java, Python, C++,... để có thể viết mã code để tạo ra các chương trình máy tính. Để trau dồi kỹ năng lập trình, các lập trình viên cần:

• Học lý thuyết cơ bản về lập trình. Đây là bước quan trọng để bạn có nền tảng kiến thức vững chắc về lập trình. Bạn sẽ được học về các khái niệm, quy tắc, cấu trúc dữ liệu, algorithm,... trong lập trình. Bạn có thể học lý thuyết lập trình thông qua các khóa học, sách vở, tài liệu trên mạng,...
• Luyện tập viết mã code thường xuyên. Viết mã code là cách tốt nhất để bạn thực hành kiến thức đã học. Bạn nên dành thời gian luyện tập viết mã code thường xuyên, ít nhất 1 tiếng mỗi ngày hoặc áp dụng phương pháp Pomodoro. Bạn có thể bắt đầu với các bài tập cơ bản, sau đó dần dần nâng cao độ khó.
• Tham gia các dự án lập trình thực tế. Tham gia các dự án lập trình thực tế giúp bạn áp dụng kiến thức và kỹ năng đã học vào thực tế. Bạn có thể tham gia các dự án lập trình của cộng đồng, hoặc tự tạo ra các dự án của riêng mình. Các công ty công nghệ tại Việt Nam thường ưu tiên những lập trình viên có các dự án riêng để tăng tính thuyết phục khi tuyển dụng.

Ngoài ra, bạn cũng cần có sự kiên trì và nỗ lực trong quá trình học tập. Lập trình là một lĩnh vực rộng lớn và luôn có những kiến thức mới cần học hỏi. Bạn hãy luôn giữ cho mình tinh thần ham học hỏi và không ngừng trau dồi kỹ năng để trở thành một lập trình viên giỏi.

Kỹ năng tư duy logic

Lập trình viên cần có khả năng suy luận và phân tích vấn đề một cách logic để viết mã code chính xác và hiệu quả. Kỹ năng tư duy logic giúp bạn hiểu được logic của chương trình và xác định các vấn đề tiềm ẩn. Để phát triển kỹ năng tư duy logic, các lập trình viên cần:

• Luyện tập các bài tập logic. Các bài tập logic giúp bạn rèn luyện khả năng suy luận, phân tích và tổng hợp. Bạn có thể tìm thấy rất nhiều bài tập logic trên mạng hoặc trong các cuốn sách, tài liệu về logic. Bạn nên bắt đầu với các bài tập cơ bản, sau đó dần dần nâng cao độ khó.
• Giải quyết các vấn đề thực tế bằng tư duy logic. Giải quyết các vấn đề thực tế bằng tư duy logic giúp bạn áp dụng kiến thức và kỹ năng đã học vào thực tế. Bạn có thể tìm kiếm các vấn đề thực tế trong cuộc sống hàng ngày hoặc các vấn đề trong học tập, công việc.

Kỹ năng giải quyết vấn đề

Lập trình viên thường xuyên gặp phải các vấn đề trong quá trình làm việc. Bạn cần có khả năng giải quyết vấn đề một cách sáng tạo và hiệu quả để hoàn thành nhiệm vụ. Kỹ năng giải quyết vấn đề giúp bạn tìm ra các giải pháp tối ưu cho các vấn đề phức tạp. Để phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề, các lập trình viên cần:

• Đây là bước quan trọng nhất để rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề. Bạn nên bắt đầu với các vấn đề đơn giản, sau đó dần dần nâng cao độ khó. Bạn có thể tìm thấy rất nhiều vấn đề giải quyết trên mạng hoặc trong sách vở. Một số nguồn tài nguyên giải quyết vấn đề phổ biến bao gồm: Các bài tập giải quyết vấn đề, Các câu đố, Các dự án thực tế, v.v.
• Học hỏi từ kinh nghiệm của người khác. Bạn có thể học hỏi từ kinh nghiệm của người khác thông qua các bài học, sách vở, tài liệu trực tuyến, hoặc trực tiếp từ những người có kinh nghiệm như đồng nghiệp, cấp trên, v.v.

Kỹ năng giao tiếp

Lập trình viên thường xuyên phải làm việc với các thành viên trong nhóm và khách hàng. Bạn cần có khả năng giao tiếp hiệu quả để trình bày ý tưởng và giải thích các vấn đề kỹ thuật. Kỹ năng giao tiếp giúp bạn xây dựng mối quan hệ tốt với đồng nghiệp và khách hàng. Để phát triển kỹ năng giao tiếp, các lập trình viên cần:

• Luyện tập thuyết trình trước đám đông.
• Tham gia các buổi thảo luận nhóm.
• Học cách lắng nghe và phản hồi hiệu quả.

Kỹ năng quan trọng khác

Ngoài các kỹ năng trên, lập trình viên cũng cần có các kỹ năng mềm khác như:

• Kỹ năng tự học. Lĩnh vực công nghệ thông tin luôn thay đổi nhanh chóng. Do đó, lập trình viên cần có khả năng tự học để cập nhật kiến thức và kỹ năng mới.
• Kỹ năng thích ứng. Lập trình viên thường xuyên phải làm việc với các công nghệ mới và các dự án mới. Do đó, bạn cần có khả năng thích ứng với những thay đổi mới.
• Kỹ năng làm việc độc lập. Lập trình viên thường xuyên phải làm việc độc lập để hoàn thành các nhiệm vụ được giao. Do đó, bạn cần có khả năng làm việc độc lập và tự quản lý thời gian hiệu quả.

Tóm lại, để trở thành một lập trình viên giỏi, bạn cần có đầy đủ các kỹ năng cần thiết trên. Bạn có thể học hỏi và rèn luyện các kỹ năng này thông qua học tập, thực hành và trải nghiệm.

Tình hình tuyển dụng lập trình viên ở Việt Nam

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã trở thành một trong những điểm đến quan trọng cho các công ty công nghệ trên toàn thế giới. Tình hình tuyển dụng lập trình viên ở Việt Nam đang rất sôi động và nhu cầu ngày càng tăng. Theo báo cáo của những trang web tuyển dụng, trong năm 2023, số lượng tin tuyển dụng lập trình viên ở Việt Nam đã tăng 20% so với năm 2022. Các công ty công nghệ đang tìm kiếm các lập trình viên có kiến thức và kỹ năng tốt để tham gia vào các dự án của họ.

Tuy nhiên, tình hình tuyển dụng cũng đang gặp phải nhiều thách thức. Một số công ty đang gặp khó khăn trong việc tuyển dụng lập trình viên vì số lượng lập trình viên có chất lượng cao vẫn còn khá hạn chế. Chỉ có khoảng 10% lập trình viên ở Việt Nam có trình độ chuyên môn cao. Ngoài ra, các công ty cũng phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các công ty khác trong việc tuyển dụng nhân sự.

Để giải quyết vấn đề này, một số công ty đã đầu tư vào đào tạo và phát triển nhân sự để có thể tạo ra các lập trình viên có chất lượng cao. Ngoài ra, các chính sách thu hút người lao động cũng được áp dụng để giữ chân các lập trình viên tài năng.

Trong tổng quan, tình hình tuyển dụng lập trình viên ở Việt Nam đang có xu hướng tăng và cơ hội việc làm cho lập trình viên hiện tại và tương lai là rất lớn. Tuy nhiên, để thành công trong ngành này, các lập trình viên cần phải có kỹ năng và kiến thức chuyên môn tốt cũng như khả năng tự học và làm việc nhóm để đáp ứng các yêu cầu của công việc.

Mẹo trả lời phỏng vấn vị trí lập trình viên

Trả lời phỏng vấn là một phần quan trọng của quá trình tìm kiếm việc làm, đặc biệt là đối với các ứng viên lập trình viên. Dưới đây là một số mẹo để giúp bạn trả lời phỏng vấn một cách hiệu quả.

Chuẩn bị trước khi phỏng vấn

Chuẩn bị trước là bước quan trọng nhất để trả lời phỏng vấn một cách hiệu quả. Bạn cần tìm hiểu về công ty và vị trí công việc mà bạn đang ứng tuyển. Điều này sẽ giúp bạn trả lời các câu hỏi một cách đầy đủ và thuyết phục. Dưới đây là một số mẹo để chuẩn bị trước cho phỏng vấn lập trình viên:

• Tìm hiểu về công ty: Bạn có thể tìm hiểu thông tin về công ty trên website, trang mạng xã hội hoặc các nguồn thông tin khác. Hãy truy cập trang chủ của công ty bạn đang tìm hiểu hoặc các trang review để hiểu rõ hơn về công ty.
• Tìm hiểu về vị trí công việc: Bạn có thể tìm hiểu về các yêu cầu kỹ năng và kinh nghiệm cho vị trí công việc trên trang tuyển dụng của công ty trong job detail đăng kèm tin tuyển dụng. Nếu có bất cứ điều gì bạn chưa hiểu thì bạn nên trao đổi với HR trước khi đến phỏng vấn.
• Chuẩn bị câu trả lời cho các câu hỏi thường gặp: Bạn có thể tìm kiếm các câu hỏi phỏng vấn lập trình viên thường gặp trên mạng và chuẩn bị câu trả lời cho các câu hỏi này. Theo kinh nghiệm của chúng tôi thì những forums về lập trình thường có tính cộng đồng và chia sẻ cao cho những thông tin dạng câu hỏi phỏng vấn.

Hiểu rõ vị trí công việc bạn đang ứng tuyển

Hiểu rõ vị trí công việc mà bạn đang ứng tuyển sẽ giúp bạn trả lời các câu hỏi một cách chính xác và phù hợp. Bạn cần tìm hiểu về các nhiệm vụ và trách nhiệm của vị trí công việc đó. Dưới đây là một số mẹo để hiểu rõ vị trí công việc:

• Đọc kỹ mô tả công việc: Mô tả công việc sẽ cung cấp cho bạn thông tin về các nhiệm vụ và trách nhiệm của vị trí công việc đó.
• Tìm hiểu về các dự án mà công ty đang thực hiện: Bạn có thể tìm hiểu về các dự án mà công ty đang thực hiện để hiểu rõ hơn về nhu cầu của công ty.
• Hỏi người quen hoặc bạn bè về công ty: Bạn có thể hỏi người quen hoặc bạn bè đã từng làm việc tại công ty về các nhiệm vụ và trách nhiệm của vị trí công việc.

Thể hiện kỹ năng lập trình của bạn

Kỹ năng lập trình là yếu tố quan trọng nhất để đánh giá một ứng viên lập trình viên. Trong phỏng vấn, bạn có thể được yêu cầu thực hiện một số bài kiểm tra kỹ năng lập trình. Hãy thể hiện kỹ năng của bạn một cách tốt nhất có thể bằng cách giải thích cách bạn giải quyết một số vấn đề phức tạp. Dưới đây là một số mẹo để thể hiện kỹ năng lập trình của bạn:

• Hãy chuẩn bị trước một số câu hỏi và bài tập lập trình: Bạn có thể tìm kiếm các câu hỏi và bài tập lập trình trên mạng hoặc nhờ bạn bè đã từng phỏng vấn vị trí tương đương giúp đỡ.
• Hãy luyện tập giải quyết các câu hỏi và bài tập lập trình: Điều này sẽ giúp bạn tự tin hơn khi trả lời các câu hỏi trong phỏng vấn và có phương án giải quyết khi được yêu cầu lập trình một tính năng hoặc giao diện cho sản phẩm.
• Hãy giải thích cách bạn giải quyết các vấn đề lập trình: Điều này sẽ giúp người phỏng vấn hiểu rõ hơn về kỹ năng của bạn, hãy cố gắng đề cập đến cả kỹ năng cứng và kỹ năng mềm trong khi phỏng vấn.

Chú ý đến kỹ năng mềm

Kỹ năng mềm cũng rất quan trọng trong ngành lập trình. Các kỹ năng mềm thường được hỏi trong phỏng vấn lập trình viên bao gồm khả năng giao tiếp, làm việc nhóm và khả năng tự học. Dưới đây là một số mẹo để thể hiện kỹ năng mềm trong phỏng vấn:

• Hãy chuẩn bị trước các câu trả lời cho các câu hỏi liên quan đến kỹ năng mềm: Bạn có thể tìm kiếm các câu hỏi liên quan đến kỹ năng mềm tại StudentJob.
• Hãy đưa ra các ví dụ cụ thể để minh họa cho kỹ năng mềm của bạn: Điều này sẽ giúp người phỏng vấn hiểu rõ hơn về kỹ năng của bạn. Bạn có thể chỉ ra mình từng là leader cho một dự án, minh hoạ kỹ năng quản lý và làm việc nhóm của bạn.
• Hãy thể hiện sự tự tin và tích cực trong phỏng vấn: Điều này sẽ giúp người phỏng vấn thấy rằng bạn là một ứng viên phù hợp với công việc, không ngại bày tỏ những khía cạnh của bản thân cũng như trong công việc để hiểu rõ nhau hơn.

Hãy đặt câu hỏi

Trong phỏng vấn, bạn cũng có thể được yêu cầu đặt câu hỏi về công ty hoặc vị trí công việc. Hãy chuẩn bị trước và đặt ra các câu hỏi thông minh và liên quan đến công việc cũng như văn hóa của công ty. Dưới đây là một số mẹo để đặt câu hỏi trong phỏng vấn:

• Hãy chuẩn bị trước một số câu hỏi: Bạn có thể tìm kiếm các câu hỏi phỏng vấn lập trình viên trên mạng, hãy chuẩn bị những câu hỏi mẹo, những câu hỏi thực hành và chuyên môn.
• Hãy đặt câu hỏi liên quan đến công việc và văn hóa của công ty: Điều này sẽ thể hiện cho người phỏng vấn thấy rằng bạn quan tâm của bạn đến công việc và công ty.
• Hãy đặt câu hỏi một cách lịch sự và tôn trọng: Điều này sẽ thể hiện sự chuyên nghiệp của bạn và không gây khó chịu cho người phỏng vấn.

Lời kết

Như vậy, qua bài viết này của TechWorks, các bạn đã hiểu rõ hơn về lập trình viên - những chuyên gia trong việc tạo ra các sản phẩm phần mềm và ứng dụng thông qua việc sử dụng các ngôn ngữ lập trình. Công việc của họ bao gồm nghiên cứu, thiết kế, kiểm tra, bảo trì, và nâng cấp các sản phẩm phần mềm. Để thành công trong ngành này, lập trình viên cần có kỹ năng lập trình mạnh mẽ, tư duy logic, khả năng giải quyết vấn đề, và kỹ năng giao tiếp. Tại Việt Nam, tuyển dụng lập trình viên đang tăng lên, nhưng cạnh tranh cao, vì vậy, sự kiên trì và nỗ lực trong học tập và làm việc là quan trọng.